Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak tam mükellef sermaye şirketlerine işe başladıkları hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar yurt dışından getirerek sermaye olarak konulan yabancı paraların, söz konusu dönem zarfında yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf olunan kısmı nedeniyle oluşan kur farkları pasifte özel bir fon hesabına alınabilecektir. Bu durumda olumlu kur farkları bu hesabın alacağına, olumsuz kur farkları ise söz konusu hesabın borcuna kaydedilecektir.
Sermaye olarak konulan bu yabancı paraların, işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar herhangi bir suretle sarf edilmeyen kısmı; bu hesap dönemlerine ait vergilendirme dönemlerinin sonuna kadar mukayyet değeriyle işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap döneminin sonu itibarıyla VUK’un 280’inci maddesine göre değerlenecektir.
Yukarıda ifade edildiği üzere oluşan fon hesabı sermaye ilave edilme dışında herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin çekiş döneminde vergiye tabi tutulacaktır. Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre yapılan devir ve bölünme işlemleri hariç, şirketin tasfiyesi halinde de bu hüküm uygulanacaktır.
Diğer yandan bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun 265’inci maddesinde yer alan tanımlama uyarınca “Mukayyet değer” bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir.
Dolayısıyla yurt dışından getirilen yabancı paraların yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf edilmesi halinde bu bağlamda oluşan kur farkları işletmede açılacak özel bir fon hesabında izlenebilecektir. Bu konuda zaman içerisinde oluşan olumlu kur farkları sermaye artırımı dışında herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin ilgili dönemde vergiye tabi tutulabilecektir.
Söz konusu yabancı paraların mukayyet değerle değerlemesine ilişkin mükellefin tercihi, bu işlemi izleyen ilk geçici vergi beyannamesi ile birlikte vergi dairesine bildirilecektir.
Yatırım teşvik belgesi almak için başvuru yapılmış olması ve belgenin de işe başlanılan hesap dönemini veya müteakip hesap dönemi içerisinde alınmış olması halinde işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap döneminin son vergilendirme dönemine ilişkin değerleme gününde madde kapsamına giren yabancı paraların sarf olunmayan kısmından oluşan kur farkları ilgili gelir ve gider hesaplarına alınacaktır.